الأربعاء، 15 مايو 2013

هه‌وێرده‌



    هه‌وێرده‌

به‌عه‌ره‌بی   :  السمان
به‌ ئینگلیزی : Quail
له‌ خێزانی  : مریشکه‌
 Family  : phasianide 
  ناوی زانستی  :   Coturnx  Coturnx 


باڵنده‌یه‌کی قه‌باره‌ بچوکه‌ و 18 سم درێژ ده‌بێ و ئه‌وانه‌ی کوردستان ره‌نگیان زه‌ردێکی خاکی (رومادی) په‌ڵاویه‌ ، کێشیان له‌ نێوان 450-550 گم ده‌بێت ، توانای فڕینی هه‌یه‌ هاوینان دێته‌ ئه‌وڕپاو ئاسیا زستانان کۆچ ده‌کات بۆ ئه‌فه‌ریقا ، چه‌ند جۆری هه‌یه‌ جۆری یابانی و جۆری ئه‌ورپی و جۆری ئه‌فریقی ،له‌ بنچینه‌دا هه‌وێرده‌ ماڵی نه‌بوو به‌لام 200 ساڵ پێش ئێستا یابانیه‌کان ماڵیانکردن ، ئێستا له‌لایه‌ن خاوه‌ن باڵنده‌کانه‌وه‌ په‌روه‌رده‌ده‌کرێن له‌ په‌ڕه‌ولگه‌کان (دواجن) ، بۆ مه‌به‌ستی گۆشت و هێلکه‌ ، به‌تایبه‌تی گۆشتی لای خه‌ڵک په‌سنده‌و پرۆتینی بێ کۆلیسترۆله‌ ، هێلکه‌ی زۆرده‌کات ساڵانه‌ 250- 300 هێلکه ‌ده‌کات ، له‌کوردستان به‌تایبه‌تی له‌ پێده‌شته‌کانی هه‌ولێر و که‌رکوک و گه‌رمیان به‌به‌هاران په‌یداده‌بن تاکو زستان ، له‌ده‌شتی که‌ندێناوه‌ (دیبه‌گه‌) وه‌ختی دروێنه‌ی گه‌نم و جۆ ده‌بینرێن ، به‌لام له‌ کوردستان تا ئێستا وه‌ک کاری ئابووری له‌ په‌ڕولگه‌ به‌خێو ناکرێن .
کاتێ کورک ده‌بیت به‌ 14-17 رۆژ هێلکه‌کانی ده‌تروکێن ، هێلکه‌ی خاکی یان سپی ده‌نکداری گه‌وره‌یه‌ ، به‌ 45 رۆژ ته‌واو فه‌راقه‌ ده‌بێت و بۆ خواردن ده‌شێت ، ته‌مه‌نی هه‌تا 10ساڵ ده‌بێت .
ده‌کرێ لای ئێمه‌ش بیر له‌ په‌روه‌رده‌کردنی بکرێته‌وه‌ له‌ په‌ڕه‌ولگه‌کان چونکه‌:
1-   گۆشتی خۆش و په‌سنده‌و بێ کۆلیسترۆله‌ .
2-   هێلکه‌ی زۆرده‌کات رۆژانه‌ هێلکه‌ ده‌کات  هێلکه‌شی بۆخواردن و کاری پزیشکی ده‌بێت .
3-   به‌ 6 هه‌فته‌ گه‌وره‌ده‌بێت و بۆ فرۆشتن ده‌شێت .
4-   تێچووی که‌مه‌ .
5-   شوێنی که‌م ده‌گرێ ( له‌ شوێنی یه‌ک مریشک 8-10 هه‌وێرده‌ به‌خێو ده‌کرێت)
وه‌به‌رهێنانی کارێکی تازه‌یه‌

ليست هناك تعليقات:

إرسال تعليق